Unieke inzichten naasten van mensen met (Z)EVMB

27 juni 2022

Ieder mens heeft bepaalde basisbehoeften, ook mensen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen ((Z)EVMB). Maar wat betekenen de algemene basisbehoeften nou precies voor mensen met (Z)EVMB? In een nieuwe studie interviewden we naasten en legden zij ons hoe zij de betekenis zien en hoe de omgeving van iemand met (Z)EVMB kan ondersteunen in het vervullen van deze behoeften.

In de psychologie kennen we de ‘zelfdeterminatietheorie’. Deze theorie beschrijft dat ieder mens drie psychologische basisbehoeften heeft: autonomie, competentie (vaardigheden) en verbondenheid. Vervulling van deze drie basisbehoeften draagt bij aan zelfbepaling en kwaliteit van leven van ieder mens.

Genieten

De resultaten van het onderzoek laten zien dat basisbehoeften voor mensen met (Z)EVMB vaak heel subtiel zijn en een eigen betekenis hebben. Basisbehoeften worden niet altijd bewust geuit. Het vraagt een vertrouwde afstemming om de behoeften te herkennen. Het gaat bij mensen met (Z)EMVB niet alleen om het zelf kunnen kiezen. Juist ook het genieten en het kunnen ervaren van de dingen die iemand leuk vindt zijn belangrijk. Ook zinvolle interacties met anderen horen daarbij.

We ontdekten dat naasten van mensen met (Z)EVMB unieke inzichten kunnen geven in de mogelijkheid om basisbehoeften te kunnen vervullen. Op basis van de data ontwikkelden we een model dat laat zien hoe complex het ontdekken van basisbehoeften voor naasten kan zijn. Basisbehoeften blijven vaak onduidelijk, omdat signalen eerst opgewekt, opgemerkt én juist geïnterpreteerd moeten worden. Ook als basisbehoeften wél duidelijk zijn, kunnen zij niet altijd ondersteund worden. Alle resultaten zijn omgezet in een model. Het ontwikkelde model kan bijdragen aan een beter wederzijds begrip tussen mensen met (Z)EVMB, hun naasten en zorgverleners.

Wil je het hele artikel lezen? Dat kan hier: